Woensdag is column-dag op This Is Our House. Twee gastschrijvers uit de dancewereld vertalen – ieder in een eigen bpm – de hartslag van de scene. In de oneven weken lees je Denis Doeland, onderzoeker en data-expert. Dit keer vraagt hij zich af of vinyl gered is door de dance-industrie.Â
door Denis Doeland
Onlangs berichtte de Telegraaf: Meer vinyl dan downloads. De kop suggereert dat het analoge tijdperk nog lang niet voorbij is. Tijd om een ander uiteen te zetten en een duidelijk beeld te scheppen.
Ironie
De zwarte schijf werd achterhaald door de zilveren schijf, genaamd de cd. Die werd op zijn beurt weer ingehaald door een digitaal bestand dat via iTunes of andere muziekdiensten werd verkocht of illegaal gedownload. Dat is op zijn beurt ingehaald door streaming muziekdiensten als Spotify of Soundcloud. Als het aan de media ligt is vinyl weer in, terwijl mensen liever streamen dan downloaden.
De dance-industrie reanimeerde de drager in de jaren 90, terwijl de rest van de muziekindustrie toekeek hoe hij langzaam stierf. De lancering van de cd in 1982 deed het succes van vinyl afnemen. Maar vinyl verdwijnt nooit helemaal. In de jaren 90 blijven danceliefhebbers en dj’s vinyl kopen.  In 2005 ontstaat er opnieuw interesse in de zwarte schijf.
Vinyl wat?
Velen die deze post lezen zullen waarschijnlijk denken: vinyl wat is dat? Wikipedia beschrijft het als een platte schijf waarbij aan beide kanten (zelden aan één kant) een spiraalvormige groef is geperst. Die groef loopt van de rand naar dicht bij het midden. In die groef is geluidsinformatie opgenomen in de vorm van kleine horizontale afwijkingen.
Deze uitslagen naar links en rechts kunnen met een naald op de ronddraaiende plaat worden afgetast en hoorbaar worden gemaakt. Om te zorgen dat een plaat op de juiste wijze op een speler gelegd wordt, wordt een gaatje exact in het midden van de plaat gemaakt. Onderstaand filmpje maakt duidelijk dat je met vinyl in mijn tijd als dj mee kon draaien tijdens grote feesten als Thunderdome of Global Hardcore Nation.
In de lift
Afgelopen dagen ontstond een vergelijking tussen het digitale bestand en de zwarte schijf in het Verenigd Koninkrijk. Zo zouden volgens de Entertainment Retailers Association vorig jaar 295.000 digitale albums als download zijn verkocht en 120.000 als vinyl platen.
Terwijl het anno 2016 juist slecht gaat met de cd- en download-verkoop, zit de markt voor vinyl al jaren in de lift. In 2015 zijn er binnen Nederland naar schatting 650.000 platen verkocht. Bijna het dubbele van het jaar ervoor, goed voor een omzet van 9 miljoen euro. Dit werd eerder dit jaar berekend door de NVPI, de brancheorganisatie voor de Nederlandse entertainmentindustrie.
Digitaal
Het streamen van muziek zou de verkoop van het zwarte goud stimuleren, suggereert een onderzoek van de BBC. In de poll van onderzoeksbureau ICM gaf de helft van de consumenten aan dat ze eerst online hadden geluisterd voordat ze een plaat gingen kopen.
Dit gedrag kwam meer voor bij gebruikers van ‘ad-funded’ diensten als Soundcloud en YouTube, wat volgens de onderzoekers een indicatie is voor hoe gratis muziekgebruik de verkoop van fysieke exemplaren kan aanjagen.
Sommige ondervraagden gaven aan de zwarte schijf te kopen omdat het belangrijk is om artiesten waar mogelijk financieel te steunen. Dat sluit weer aan bij de statistiek dat 48 procent van de participanten in het onderzoek die de afgelopen maand vinyl kochten, toegaven dat ze het gekochte vinyl nog moesten afspelen. 7 procent zou zelfs helemaal geen platenspeler bezitten.
Verkoop in perspectief
Met de continue berichtgeving over de groei van het zwarte goud ontstaat bijna het sentiment dat het op termijn wel gedaan zou kunnen zijn met downloads en dat alleen vinyl en streaming overblijven als dragers. Maar alles even in perspectief gezet. De omzet uit streaming is voor de Nederlandse muziekindustrie in 2015 met meer dan 38 procent gestegen tot 61,3 miljoen euro. Daarmee zetten muziekmaatschappijen al bijna net zoveel met streaming om als met cd’s en vinyl.
Waar de omzet voor de Nederlandse muziekindustrie uit streamen in 2012 bij download-verkopen lag, komt in 2015 de omzet uit fysieke mediadragers zoals cd’s en vinyl. De omzet uit downloads daalde in 2015 ten opzichte van 2014 met 23,3 procent en bedraagt 10,7 miljoen euro. Opvallend is dat de omzet van fysieke dragers wel steeg ten opzichte van 2014, met 2,3 procent. De reden is de opleving van de verkoop van vinyl, zo stelt de NVPI. Inmiddels zou 14 procent van de omzet van fysieke dragers uit vinyl komen.
Vinyl van uitsterven gered?
De Nederlandse muziekindustrie heeft in de eerste helft van 2016 meer omzet uit streamingdiensten als Spotify en Apple Music binnengehaald dan uit de verkoop van fysieke dragers. De omzet uit fysieke media stijgt wel licht. Wederom dankzij vinyl. De totale omzet van de Nederlandse muziekmarkt steeg met 23,2 procent tot 72,3 miljoen euro. De NVPI verwacht dat de groei in de tweede helft van 2016 aanhoudt.
Als de groei voor het zwarte goud ook doorzet in het laatste halfjaar kan je definitief stellen dat vinyl voorlopig van uitsterven is gered. Stond de dance-industrie dan aan de basis van het voorkomen van het uitsterven van de zwarte schijf?
