De rave is terug van nooit weggeweest. En wordt publiekelijk verguisd zoals in de begintijd. Nu feesten en festivals vanwege de coronapandemie niet mogen doorgaan en clubs zijn gesloten, trekken partypeople opnieuw naar bossen, velden en viaducten. Om samen te dansen, drinken en drugs te gebruiken tijdens illegale feesten. TIOH’s gastredacteur Jetske van Velsen dook voor een driedelige serie in de ravecultuur en sprak verscheidene betrokkenen. In deel 2: De organisatie.
door Jetske van Velsen
Illegale raves komen in het nieuws vaak ongeorganiseerd en gevaarlijk over. Daarentegen zitten juist vaak strakke organisaties achter deze feesten en komt er veel meer bij kijken dan wat vaak wordt gedacht.
This Is Our House sprak met vijf organisatoren van illegale raves om een beeld te krijgen van wat er allemaal komt kijken bij de voorbereiding en productie van een illegale rave. We stellen ze eerst even voor:
Capsule
Aron Friedman (zie ook deel 1 van onze serie, over de historie) speelt al twee decennia een actieve rol in de Nederlandse elektronische muziekscene. Hij werkt als artiest, promotor, copywriter en journalist voor onder andere Resident Advisor en 3VOOR12. Daarnaast organiseert hij ook onder de vlag van het platenlabel en raveplatform Capsule al sinds 2016 ongeveer vier à vijf illegale raves per jaar, maar sinds corona zijn ze hier voorlopig mee gestopt.
Capsule gelooft heel erg in het vertegenwoordigen van de community, aldus Aron. “Dance is een commerciële industrie geworden, maar wij zijn van mening dat de community hetgene is wat de cultuur voortdrijft. Wij voelden hierbij een bepaalde desillusie en daarom zijn wij deze feesten gaan organiseren.”
Met deze events hebben ze ondertussen meerdere grote artiesten geboekt, zoals Seth Troxler en Lucy van Stroboscopic Artefacts. Daarnaast proberen ze ook altijd Nederlandse namen te boeken, zoals De Sluwe Vos en Sandrien.
Het optreden naar illegale feesten is strenger geworden
Waldo in het Bos
Het wegvallen van festivals en clubs in coronatijd creëert voor veel nieuwe organisatoren ook de kans om een illegale rave op te zetten. Waldo in het Bos heeft dit deze zomer dan ook gedaan.
“Vroeger gingen wij veel naar illegale raves, maar de laatste tijd zijn deze er een stuk minder”, aldus Waldo, waarvan het team graag anoniem wil blijven. “Het team bestaat uit een verzameling mensen met een passie voor de muziek en de scene.”
Eind van de zomer hebben ze een rave georganiseerd, maar helaas was de locatie doorgelekt aan de politie, waardoor het feest na tweeëneenhalf uur al werd stopgezet. “We hebben wel plannen voor een tweede editie, maar we willen nog even afwachten. Het optreden naar illegale feesten is strenger geworden en in de winter is het lastiger om een locatie te vinden.”
Boskabouter
Van Waldo in het Bos is het maar een kleine stap tot… Boskabouter. Samen met een paar vrienden heeft deze organisatie voor corona meerdere illegale feesten georganiseerd. “Een paar uit de groep hadden al eerdere illegale raves georganiseerd. Zelf had ik hier al meerdere keren aan meegeholpen. We wilden graag ons eigen feest geven, maar we hadden geen zin in de extra aspecten die bij een legaal feest komen kijken. Het was best toegankelijk voor ons om uit eigen handen iets te organiseren op een illegale manier. Dus hebben we dat zo gedaan.”
Boskabouter vindt het leuk voor wat het was, maar het werd steeds moeilijker en de doelen lagen verder dan de bosfeesten. “Hoe leuk en hoe vrij ze wel niet kunnen zijn, het geeft je ook heel veel limitaties. Financieel word je heel erg beperkt in wat je kan doen en wat wat je moet laten. En in je achterhoofd houd je altijd dat de politie kan komen.” Ze zijn daarom gestopt met de organisatie van illegale raves en willen na corona zich vooral richten op de organisatie van legale feesten.
So Watt
Al bijna drie jaar organiseert soundsystem So Watt illegale techno- en early terror-feesten. “Zelf vonden wij het altijd heel leuk om naar free parties te gaan vanwege de sfeer die daar heerst en de vrijheid die je hebt. Vervolgens zijn wij zelf deze feesten gaan organiseren.” Hiervoor beschikken ze over een muur van op elkaar gestapelde boxen, waarmee ze in Nederland, België en Frankrijk feesten organiseren.
Voor de pandemie organiseerde So Watt standaard ieder weekend, van vrijdag- tot zondagavond, raves. “Sinds afgelopen jaar doen we het wat rustiger, omdat de grenzen halfdicht zijn en de politie strenger optreedt. Waardoor het ook lastiger is om in het buitenland feesten te organiseren.”
The Orchestra
Het audiovisuele collectief The Orchestra begon twee jaar geleden met het organiseren van legale feesten. “Er was een heel kleine scene in Eindhoven. We besloten dat we een evenement wilden organiseren om de scene te verrijken.”
Ze organiseerden meerdere feesten en maakten laserinstallaties voor onder andere Dutch Design Week en lichtkunstfestival Glow. “Tijdens Covid zijn we eerst begonnen met het creëren en tentoonstellen van installaties. Maar toen we erachter kwamen dat de politie mild optreedt richting illegale raves zijn wij deze feesten gaan organiseren met extra aandacht voor de coronamaatregelen.”
Op het moment zijn ze gestopt in verband met de stijgende coronagevallen, maar willen ze dit later wel weer verder oppakken. “We zijn een groep artiesten die dit als hobby doen; die geld verliezen, omdat we van de gemeenschap en de scene houden. We verliezen niet alleen de kans om te dansen. We verliezen ook onze gemeenschap door deze voorschriften. De enige manier waarop we dit gaande houden is met tentoonstellingen, raves en privé-evenementen in de kelder.”
Vanuit passie
Het mag duidelijk zijn dat illegale raves worden georganiseerd vanuit een passie. Capsule gelooft heel erg in het vertegenwoordigen van de community. Volgens Aron is het doel van illegale raves om buiten de geijkte paden samen te komen. “Het is een manier om te verbinden zonder dat daar per se een winstmodel aan vast zit.” Waldo in het Bos voegt hieraan toe dat het een manier is om samen te feesten op onder gerepresenteerde muziekstijlen die niet te vinden zijn in steden.”
“Ik denk dat als je illegale raves voor winst gaat organiseren, je dan eigenlijk al fout bezig bent”, aldus Boskabouter. In eerste instantie wilden ze geen geld vragen, maar om de stroom van mensen te beperken hebben ze uiteindelijk Tikkies gestuurd. Aron: “Er is wel een heel kleine winstmarge, maar nooit meer dan wat we nodig hebben om onszelf een beetje naar de volgende rave te helpen. Dus artiesten en wijzelf krijgen niet betaald. We doen het echt voor liefde.”
Sommige organisatoren van raves vragen wel een kleine ticketprijs of verkopen drankjes op de feesten om op een break-even punt te komen. The Orchestra gelooft daar niet in. “Illegale raves zijn gebouwd op donaties en vrijwilligers. We doen de raves met verlies om iets terug te doen voor de gemeenschap.” So Watt: “We hopen het altijd zo te regelen dat we net geen verlies draaien. En anders hebben we in ieder geval een leuk weekend gehad met veel positieve reacties en vrolijke mensen. Dat is ook waar je het uiteindelijk voor doet.”
Voordat je verder leest…
Het verschilt per organisatie en evenement hoe lang de voorbereiding duurt. Nieuwere organisaties moeten alles nog voor de eerste keer regelen, ervaren collectieven hebben alles vaak al klaar staan. Bij So Watt staat de bus standaard paraat. “Wanneer wij komend weekend zin hebben in een feestje, dan kiezen we een locatie, gaan er staan en sturen de uitnodigingen de deur uit. Dan is het knallen.”
Daarentegen kunnen ook nieuwe organisaties snel een illegaal evenement opzetten. Het is Waldo in het Bos en The Orchestra binnen twee weken gelukt om de gehele organisatie rond te krijgen. Boskabouter begint daarentegen juist vroeg van tevoren met plannen. “De eerste maanden zijn we bezig met het bedenken van een line-up en de vormgeving. In de laatste maand brengen we dit alles bij elkaar.”
In tegenstelling tot de andere organisatoren die wij hebben gesproken denkt Boskabouter dat het organiseren van een illegale rave meer moeite kost dan het houden van een legale rave. “Je doet echt je eigen ding en er zit niemand hoger dan jij, behalve de politie dan, die je vertelt hoe alles moet. In dat aspect is het makkelijk ja, maar ook natuurlijk weer niet. Het is gewoon precies wat je eruit wil halen.”
Het is een stukje van de cultuur dat je je eigen geluid regelt. En een beetje een strijd wie het hardst kan
Benodigdheden
Alle apparatuur is door de organisaties zelf gekocht. Boskabouter: “Het is een stukje van de free party cultuur dat je je eigen geluid regelt. En dan is het een beetje een strijd tussen wie het hardst kan of wie het beste geluid heeft.”
Verder vallen onder de benodigdheden: een aggregator, dj-apparatuur, lichten, een EHBO-kit, brandblussers en mogelijk een partytent of bar. “Je kunt het zo gek maken als je zelf wil. We hebben het met de simpelste laptop controllertjes gedaan, maar je kunt ook groter uitpakken.
Het verschil tussen illegale raves en legale feesten is dat bij raves minder juist méér is, aldus The Orchestra. ”Hoe minder je mee hoeft te nemen, des te minder tijd het kost om op te zetten of in te pakken. Als de politie arriveert, is het super ongemakkelijk om je spullen in te pakken terwijl ze je aanstaren.” Dit kan So Watt heel goed begrijpen. “Bij ons is al een keer de helft van het geluid in beslaggenomen. Dat zijn geen goedkope grapjes. Dat kost gelijk een paar duizend euro.”
De locatie
Het vinden van een locatie begint met scouten, aldus Waldo in het Bos. “In eerste instantie kan dit simpel via Google Maps. Vervolgens kijken we bij de locaties en proberen we verschillende situaties te visualiseren.” Boskabouter deed precies hetzelfde, uiteindelijk vonden ze een vaste locatie die vaker gebruikt kan worden. “Je moet wel opletten dat de locatie door jou of via andere feesten niet bij de politie in het vizier komt. Dan kun je beter ergens anders heengaan.”
Volgens The Orchestra is een goede locatie vinden het lastigst van de gehele organisatie. “Er moet rekening gehouden worden met welke kant de speakers op staan, of er huizen en bedrijven in de buurt zijn, of er wegen in de buurt zijn in verband met veiligheid en bereikbaarheid. En er zijn nog veel meer vragen die je kan stellen met betrekking tot het weer, veiligheid en politie.”
Er zijn veel bekende locaties voor raves die al gebruikt worden sinds de jaren negentig, aldus The Orchestra. “In eerste instantie hadden wij een locatie gekozen in een natuurpark, maar kort voor het evenement hebben wij ons toch bedacht. We lazen dat mensen die gesnapt werden in natuurparken zwaardere boetes ontvingen, dus zijn we naar een vertrouwde locatie gegaan die bekend staat om illegale raves.”
België en Frankrijk
Volgens Waldo in het Bos moet je er tijdens corona ook op letten dat de plek groot genoeg is voor het aantal mensen dat komt. Zodat er de mogelijkheid is om afstand te houden.
So Watt organiseerde voor corona veel raves in België en Frankrijk. “Het is veel makkelijker. Als je daar bijvoorbeeld op vrijdagavond je muziek neerzette en de politie kwam langs, maar niet veel mensen hadden er last van, dan was het bijna altijd wel dat we mochten blijven tot zondagavond 22:00 uur. Hier in Nederland gebeurt dat niet of nauwelijks.” Daarentegen raadt hij dit op het moment af, omdat de kans groot is dat je geluid wordt afgepakt en de boetes veel hoger liggen.
De winter maakt het vinden van locaties een stuk lastiger, omdat de raves naar binnen verplaatsen, aldus Waldo in het Bos. “In dat geval is de locatie verantwoordelijk. En de boete is voor hen is veel hoger dan wanneer dit buiten in een bos of onder een viaduct gebeurt.”
Voor So Watt is het een stuk makkelijker om binnenlocaties te vinden. “Wij waren al gewend om illegale feesten te organiseren. Voor ons is eigenlijk het enige wat veranderd is dat de politie strenger is geworden. Wij denken al langer op deze manier, waardoor het makkelijker is om te switchen. Daarnaast kennen wij daardoor ook al veel goede locaties.”
De bezoekers
Per illegale rave verschilt het heel erg wat voor mensen erop afkomen. Volgens So Watt komen de ‘normale’ festivalgangers niet naar hun feesten. De bezoekers zijn van alle leeftijden. “De jongste is rond de 18 jaar, maar er komen ook mensen van tussen de 40 en 50.”
Bij Boskabouter waren de bezoekers over het algemeen juist veel jonger. “De feesten trekken publiek aan dat niet het geld heeft om naar reguliere evenementen te gaan. Er komen veel minderjarigen die zelf nog geen inkomen hebben of naar normale feesten mogen. Maar daarnaast komen er ook mensen die in de bijstand zitten.” Waldo in het Bos: “Het maakt ons eigenlijk niet uit hoe oud je bent (natuurlijk boven de 18), als je maar een bepaalde liefde of passie hebt voor de scene en daar met respect mee omgaat.”
Communicatie
Veel communicatie met rave-bezoekers loopt via social media. Waldo in het Bos. “We hebben een Facebook-evenement aangemaakt om overzicht te houden over de hoeveelheid mensen. Daarmee hebben we ook mensen uit ons netwerk uitgenodigd. Vervolgens hebben we hen via Messenger gecontacteerd, een Tikkie gestuurd en de avond van het evenement hebben we de coördinaten gemaild.”
Boskabouter zegt dat je wel moet opletten wie je uitnodigt. “Soms komt het voor dat er mensen op de bezoekerslijst van een evenement staan die je niet kent en geen gemeenschappelijke vrienden hebben. Dan moet je goed kijken of dit een echt persoon is of een nepaccount dat mogelijk door een politieagent is gemaakt.”
The Orchestra heeft veel werk gestopt in de communicatie en is begonnen met een afbeelding die niet meer zegt dan ‘At the rave’. “Hierdoor maakt het niet uit als het in de verkeerde handen valt, want voor meer informatie moet je de persoon benaderen van wie je de afbeelding hebt ontvangen. Deze posters en video’s hebben we vervolgens gedeeld via WhatsApp en Messenger.”
Via-via-communicatie
Doordat de communicatie voor illegale raves voornamelijk via-via gaat is het lastig om dit overzichtelijk te houden, aldus So Watt. “Het gaat als een lopend vuurtje rond binnen de community en dan zie je vanzelf wel wie er komen. Soms zijn er maar 20 mensen, soms 200. Voor ons maakt het in principe niet veel uit, omdat het toch gratis feesten zijn.”
Bij Capsule proberen ze meer geselecteerd te zijn met wie ze uitnodigen, aldus Aron. “Het zijn meestal feesten voor tussen de 250 en 500 man. Dat houdt het overzichtelijk. In het publiek wat erop afkomt proberen we heel erg een balans te vinden tussen globaal genomen de ‘homo’s’, ‘hippies’ en ‘hipsters’. Omdat zij de bezoekers zijn die iets toevoegen aan je feest, maar wel vaak binnen hun eigen groepjes blijven. Als je die drie groepen goed gerepresenteerd hebt, dan krijg je een hele leuke uitwisseling van energieën en mensen. Dan krijg je wat mij betreft de beste feesten.”
De productie
Alle organisaties hebben verschillende regels over nuchterheid tijdens het evenement. So Watt heeft afgesproken dat er tijdens de opbouw altijd iemand nuchter is. Tijdens het evenement moet er iemand in staat zijn om te rijden. Waldo in het Bos daarentegen heeft afgesproken dat de gehele organisatie nuchter blijft als contactpersonen voor de politie en voor noodgevallen. Boskabouter en The Orchestra hebben een persoon die hiervoor tijdens het evenement verantwoordelijk is en dus nuchter moet blijven.”
The Orchestra vindt het belangrijk om goede voorzorgsmaatregelen, zoals mondkapjes en desinfectie, te nemen rondom corona tijdens hun evenementen. “Naar mijn mening kan het houden van raves worden gezien als een belediging voor de mensen die zijn omgekomen door Covid. Dus ik ga in ieder geval mijn best doen om het zo veilig mogelijk te maken.”
Waldo in het Bos en So Watt hebben wel gelet op de grootte van de locatie, zodat bezoekers de mogelijkheid hebben om afstand te houden, maar hebben verder geen maatregelen genomen. Het derde en laatste deel van deze serie over ravecultuur zal verder ingaan op de morele dilemma’s die hiermee gepaard gaan.
De ravescene heeft volgens The Orchestra een onuitgesproken ‘leave-no-trace’ beleid. Alle organisatoren die wij gesproken hebben beamen dit en Boskabouter vult hierop aan: “Wanneer een rave is afgelopen pakt iedereen die er nog is een vuilniszak en ruim je alles samen op. We proberen de plek schoner achter te laten dan hoe we hem vinden. Dat hoort ook bij deze cultuur.”
Deze zomer hebben wij en alle bezoekers een boete gekregen, dus nu doen we het rustiger aan
Optreden van politie
Bij de organisatie en gedurende een illegale rave houden de organisatoren altijd in hun achterhoofd dat het mogelijk is dat de politie komt. Volgens The Orchestra vindt de politie dit soort feesten op verschillende manieren. “Ten eerste via social media, dus als de rave op de verkeerde manier wordt gepubliceerd dan kan dit in hun handen vallen. Daarnaast kan het de politie opvallen als zij mensen en hun vervoer zien op plekken waar dit niet ‘normaal’ is. De derde, en meest opvallende, manier is door middel van geluidsoverlast.”
Toch reageerde de politie vóór corona erg mild richting organisatoren, aldus So Watt. “Op bijna elk feest dat wij hebben gegeven is politie gekomen. Maar vaak mochten we blijven staan als we geen overlast veroorzaakten.”
Nu, tijdens de pandemie, merkt hij dat de politie wel strenger optreedt. “Deze zomer hebben wij en alle bezoekers een boete gekregen, dus nu doen we het rustiger aan.” The Orchestra vertelt dat de politie deze zomer de feesten wel afgelastten, maar dat er in veel gevallen geen strenge consequenties aan vast zaten.
Heel subtiel gaat zo’n platlegging niet altijd. Bij So Watt stond onaangekondigd de Mobiele Eenheid op hun feest. “Er staat dan een hele groep mensen, grotendeels van het pad door de verdovende middelen, ineens tegenover een hele ME-linie. Die denken dan ook: ‘what the fuck gebeurt hier?’.”
De toekomst van illegale raves
So Watt is minder positief over de toekomst van illegale raves. “Ik denk heel eerlijk gezegd dat dit het laatste tijdperk van illegale raves is. Tijdens corona zal het nog keihard doorgaan, maar ik heb gehoord van een agent dat ze bezig zijn met een systeem dat kentekens herkent wanneer ze allemaal naar dezelfde plek gaan. Op deze manier kunnen ze er zo achterkomen waar alle feestjes zijn.” Een woordvoerder van de politie zegt desgevraagd tegen TIOH hier niets van af te weten.
Voor corona merkte So Watt al dat de politie steeds strenger optreedt. “Drie jaar geleden hoorde je nooit over een boete of dat geluid in beslag werd genomen en zeker niet in België. Maar nu zie je dat ze ook daar steeds strenger worden en meer controleren. Vroeger mocht je tot zondagavond blijven staan, maar zelfs voor corona moest je het geluid meteen uitzetten en zo snel mogelijk wegwezen, omdat je anders een boete krijgt.”
The Orchestra ziet ook een hele positieve kant aan de opbloei van de ravecultuur tijdens het corona-tijdperk. “Ik denk dat Covid een frisse wind heeft laten waaien door de ravecultuur. Dit jaar zijn de opkomstaantallen hoger dan ooit en het publiek is veel jonger. Omdat zoveel nieuwe mensen dit jaar kennis hebben gemaakt met illegale raves, zullen zij er ook na corona sneller naartoe gaan, waardoor de scene verder zal groeien.”
Serie Ravecultuur
In deel 1 van onze serie over de ravecultuur: de geschiedenis en de waarde voor de dance. Afsluitend: het morele dilemma rondom illegale raves gedurende deze pandemie.
The Orchestra brengt compilatie ‘Eindhoven Behind The Mask’
The Orchestra heeft vorige week het resultaat van een bijzonder project naar buiten gebracht: ‘Eindhoven Behind A Mask’. Het is een non-profit compilatie-album waar 15 producers en 3 beeldend kunstenaars uit Eindhoven aan hebben bijgedragen, in alle gevallen met werk dat tijdens de corona-periode is gemaakt. Samen vertegenwoordigt het een brede reflectie van een ‘emotionele safari’, aldus The Orchestra.
>> Beluister de compilatie hier
