De aardappel is een van de meest gegeten gewassen ter wereld. Vaak geassocieerd met eenvoudige kost of als dikmaker, wordt deze knol regelmatig onderschat. Toch is de aardappel een krachtige bron van voedingsstoffen én makkelijk zelf te telen, zelfs op kleine schaal. Met een paar pootaardappelen, een beetje aarde en zonlicht, oogst je al snel kilo’s heerlijke, zelfgekweekte piepers.
In dit artikel ontdek je hoe je aardappelen zelf kunt kweken en waarom ze – mits goed bereid – een waardevolle bijdrage leveren aan een gezond voedingspatroon.
Aardappelen kweken – eenvoudig en overvloedig
Waarom aardappelen kweken?
Aardappelen zijn dé groente voor beginners én fanatieke moestuinierders:
-
Zeer hoge opbrengst – één pootaardappel kan tot 2 kilo aardappelen geven
-
Niet veeleisend – groeit op vrijwel elke bodem
-
Lange bewaartijd – perfect voor wintervoorraad
-
Veel variëteiten – van vastkokend tot kruimig, van paars tot rood
En het leukste: het is magisch om de aarde open te breken en je eigen oogst te ontdekken!
Wanneer aardappelen poten?
-
Vroege aardappelen: poten in maart/april, oogsten in juni/juli
-
Late aardappelen: poten in april/mei, oogsten in augustus/september
Tip: Laat je pootaardappelen eerst voorkiemen. Leg ze 2–3 weken voor het poten op een lichte, koele plek (12–15 °C) met de ogen omhoog. Zo krijgen ze stevige uitlopers.
Hoe aardappelen planten?
Stap-voor-stap:
-
Kies een zonnige plek met goed doorlatende grond.
-
Spit de aarde goed om en verrijk eventueel met compost.
-
Plant de pootaardappelen 10 cm diep, met de scheuten naar boven.
-
Houd 30 cm afstand tussen aardappelen, en 60 cm tussen de rijen.
-
Zodra het loof ca. 15 cm hoog is, aanaarden: schep aarde rond de planten om de knollen tegen zonlicht en ziekten te beschermen.
-
Herhaal het aanaarden indien nodig.
Geen tuin? Aardappelen groeien ook goed in grote potten, kuipen of speciale aardappelzakken op balkon of terras!
Verzorging
-
Water: geef regelmatig water, vooral tijdens de knolvorming (mei/juni).
-
Onkruidvrij houden
-
Licht bemesten met compost of organische mest
-
Let op: aardappelen zijn gevoelig voor aardappelziekte (Phytophthora) – voorkom dit door voldoende afstand tussen planten en vruchtwisseling toe te passen (niet elk jaar op dezelfde plek kweken).
Oogsten
Wanneer het loof geel wordt en afsterft, zijn je aardappelen klaar om te oogsten. Gebruik een spitvork of plantschepje om ze voorzichtig uit te graven. Laat ze een paar uur drogen, en bewaar ze daarna koel, donker en droog – bijvoorbeeld in een juten zak in een schuur of kelder.
Populaire aardappelrassen om zelf te kweken
-
Frieslander – vroeg ras, licht kruimig, populair in Nederland
-
Eigenheimer – kruimig, ideaal voor puree
-
Charlotte – vastkokend, perfect voor salades
-
Purple Majesty – paarse schil én vruchtvlees, rijk aan antioxidanten
Waarom zijn aardappelen gezond?
Aardappelen hebben soms een slecht imago vanwege koolhydraten en calorieën. Onterecht! Goed bereid zijn aardappelen voedzaam, vullend en allesbehalve ongezond.
Rijk aan complexe koolhydraten
Aardappelen zijn een uitstekende bron van langzame (complexe) koolhydraten, die:
-
Zorgen voor langdurige energie
-
De bloedsuikerspiegel stabiel houden
-
Perfect zijn voor sporters en actieve mensen
Veel vitamines en mineralen
Per 100 gram bevatten aardappelen o.a.:
-
Vitamine C – ondersteunt het immuunsysteem (1 aardappel = ±30% ADH)
-
Vitamine B6 – essentieel voor de stofwisseling
-
Kalium – verlaagt bloeddruk en ondersteunt de hartfunctie
-
Ijzer en magnesium – voor zuurstoftransport en spierfunctie
Let op: veel voedingsstoffen zitten vlak onder de schil, dus kook ze bij voorkeur met schil of schil ze dun.
Bron van vezels (vooral in schil)
Aardappelen bevatten voedingsvezels, vooral in de schil. Deze:
-
Bevorderen de spijsvertering
-
Verlagen het cholesterol
-
Geven langer een verzadigd gevoel
Eet dus gerust vaker aardappelen met schil – mits goed gewassen en biologisch geteeld.
Antioxidanten en resistent zetmeel
Vooral gekookte en afgekoelde aardappelen bevatten resistent zetmeel, een soort vezel dat:
-
De darmflora voedt
-
De insulinegevoeligheid verbetert
-
Mogelijk helpt bij gewichtsbeheersing
Daarnaast bevatten sommige rassen antioxidanten zoals flavonoïden (vooral in paarse of rode soorten).
Let op bij bereiding
Aardappelen zijn gezond – maar hoe je ze bereidt maakt het verschil:
Gezond:
-
Gekookt (met of zonder schil)
-
Gestoomd
-
Geroosterd in de oven met wat olie
-
In salades
Minder gezond:
-
Gefrituurd (patat)
-
Kant-en-klare aardappelproducten (vaak vet en zout)
-
Met zware sauzen of kaas overgoten
Aardappelen – Vraag & Antwoord (Q&A)
Wat zijn aardappelen precies?
Aardappelen (Solanum tuberosum) zijn de knollen van een plant uit de nachtschadefamilie. Ze worden ondergronds gevormd aan ondergrondse stengels en zijn wereldwijd een belangrijk basisvoedsel. Ze bevatten voornamelijk zetmeel, maar ook vitamines en vezels.
Wanneer plant je aardappelen?
-
Vroege aardappelen: planten in maart–april, oogst in juni–juli
-
Middelvroege tot late aardappelen: planten tot mei, oogst in augustus–september
Aardappels kun je het beste planten na de vorst, in opgewarmde, losse grond.
Hoe plant je aardappelen?
-
Gebruik pootaardappelen, geen supermarkt-aardappels
-
Plant op 30 cm afstand, rijen 60 cm uit elkaar
-
Plant 10–15 cm diep
-
Aanaarden zodra loof 10–15 cm hoog is – herhaal meerdere keren
Aanaarden bevordert knolvorming en voorkomt dat knollen groen en giftig worden.
Kun je aardappelen in potten of zakken kweken?
Ja! Gebruik:
-
Aardappelzakken, emmers of grote potten (min. 30 liter)
-
Vul met 10 cm aarde, leg 2–3 pootaardappels en vul verder bij naarmate ze groeien
-
Zorg voor goede drainage en geef regelmatig water
Perfect voor balkon of kleine tuin.
Wanneer oogst je aardappelen?
-
Vroege rassen: 8–10 weken na het poten, als de planten gaan bloeien
-
Late rassen: pas oogsten als loof is afgestorven
-
Laat de knollen even nadrogen op een luchtige plek voordat je ze opslaat
Graaf voorzichtig met een riek of hand – beschadigde knollen gebruiken binnen een paar dagen.
Hoe bewaar je aardappelen?
-
Koel (4–10 °C), donker en droog
-
Niet in plastic – gebruik jute of papieren zakken
-
Niet in de koelkast bewaren: dat bevordert suikervorming → minder smaak
-
Controleer regelmatig op rot of uitlopers
Zijn aardappelen gezond?
Ja, ondanks hun reputatie als “dikmaker” zijn aardappelen voedzaam en vezelrijk:
-
Vitamine C – ondersteunt het immuunsysteem
-
Vitamine B6 – belangrijk voor stofwisseling
-
Kalium – helpt bij bloeddrukregulatie
-
Vezels – vooral in de schil
-
Complexe koolhydraten – geven langdurige energie
Per 100 g gekookte aardappel: ± 80 kcal, vrijwel vetvrij
Zijn aardappelen glutenvrij?
Ja! Aardappelen zijn van nature glutenvrij, en dus geschikt voor mensen met coeliakie of glutenintolerantie.
Wat is het verschil tussen kruimige, vastkokende en bloemige aardappelen?
-
Kruimig: vallen uit elkaar – ideaal voor stamppot of puree
-
Vastkokend: behouden hun vorm – perfect voor salades of gratin
-
Bloemig: droog en luchtig – ideaal om te bakken of frituren
Kies het juiste type voor je gerecht voor het beste resultaat.
Hoe gebruik je aardappelen in de keuken?
Aardappels zijn ongelooflijk veelzijdig:
-
Gekookt, gestoomd, gepoft of gebakken
-
In puree, stamppot, gratin of salade
-
Gebakken of gefrituurd als friet of rösti
-
In soepen, stoofschotels of curry’s
-
Geroosterd in de oven met kruiden
Ook de schil is eetbaar – vooral bij nieuwe aardappelen of bio-rassen.
Waarom zijn aardappelen een topgroente?
✔ Makkelijk zelf te telen – ook in pot
✔ Goed houdbaar
✔ Veelzijdig in de keuken
✔ Glutenvrij en voedzaam
✔ Rijk aan vitamines, mineralen en complexe koolhydraten
Conclusie: aardappelen verdienen hun plek in de gezonde keuken
Aardappelen zijn een voedzame, natuurlijke bron van energie. Als je ze zelf kweekt, weet je precies wat je eet – zonder pesticiden of overbodige toevoegingen. Combineer dat met hun rijkdom aan vitaminen, mineralen en vezels, en je hebt een krachtige basis voor gezonde maaltijden.
En het leukste van alles? Je kunt ze met weinig moeite zelf kweken én maanden bewaren. Of je nu een moestuin hebt of een grote bloempot op het balkon, met een beetje aarde en zonlicht kun je je eigen ‘goud uit de grond’ oogsten.
