Steeds meer mensen in Nederland krijgen te maken met slimme oplichters die via WhatsApp en sms proberen geld afhandig te maken. Vooral kwetsbare groepen zoals ouderen en alleenwonenden lopen risico om slachtoffer te worden van digitale fraude. De politie waarschuwt dat het aantal incidenten de afgelopen tijd fors is toegenomen, en benadrukt hoe belangrijk het is om alert te blijven op verdachte berichten.
Meer slachtoffers door digitale oplichting in Nederlandse gemeenten
In de afgelopen maanden zien steeds meer gemeenten in Nederland een stijging van het aantal slachtoffers door digitale oplichting. Steeds vaker ontvangen inwoners berichten via WhatsApp of sms waarin ze worden verleid persoonlijke gegevens te delen of geld over te maken. Opvallend is dat vooral mensen die alleen wonen en ouderen doelwit zijn van deze criminelen. Zij worden vaak aangesproken door iemand die zich voordoet als een familielid, zoals een zogenaamd kind met een nieuw nummer. Door de sterke emotionele betrokkenheid trappen veel mensen helaas toch in de val.
De gemeente ontvangt regelmatig meldingen van inwoners die bijna slachtoffer werden, maar dankzij gezond wantrouwen of snel optreden van familieleden zijn gewaarschuwd. Toch zijn er ook voorbeelden waarbij mensen bedragen variërend van enkele honderden tot zelfs duizenden euro’s kwijt zijn geraakt. Voor de politie is dit reden om burgers constant waakzaam te houden en informatiecampagnes te organiseren. Het is belangrijk dat je onmiddellijk contact opneemt met bekenden bij twijfel en verdachte berichten direct meldt.
Op welke manier werkt deze vorm van fraude?
Bij deze vorm van fraude doen criminelen zich via WhatsApp of sms voor als een bekende, meestal een familielid zoals een kind, broer of zus. Je ontvangt bijvoorbeeld een bericht met de mededeling dat het telefoonnummer recent is gewijzigd. Vervolgens wordt er door de zogenaamde bekende om dringende financiële hulp gevraagd, bijvoorbeeld: “Mam, ik zit echt in de problemen en moet nu geld overmaken.” Omdat het verzoek vaak urgent klinkt, raken veel mensen in paniek en handelen ze zonder verder na te denken.
Het is kenmerkend voor deze fraude dat emotie en tijdsdruk worden gebruikt om slachtoffers te laten reageren. De oplichter doet alsof hij persoonlijk betrokken is en dringt aan op haast, waardoor je geneigd bent direct te helpen. In werkelijkheid maak je het gevraagde bedrag over naar een rekening van de crimineel. Soms sturen ze zelfs links naar nepwebsites waar je bankgegevens moet invullen, zogenaamd om de betaling te bevestigen.
Naast WhatsApp-fraude versturen criminelen ook sms’jes die afkomstig lijken van banken, bezorgdiensten of overheid. Hierin staat vaak een melding over een pakketje of rekening, met een link waarin je wordt gevraagd persoonlijke gegevens in te vullen. Deze informatie wordt vervolgens misbruikt voor identiteitsdiefstal of diefstal van je geld. Het is daarom essentieel altijd kritisch te kijken naar onverwachte berichten – vooral als er om geld of gegevens wordt gevraagd.
| Soort fraude | Herkenningspunt | Beschermingstip |
|---|---|---|
| WhatsApp-fraude | Bericht van “bekende” met verzoek om geld over te maken naar een nieuw rekeningnummer | Altijd persoonlijk contact opnemen via het oude, bekende nummer voor je iets overmaakt |
| Sms-phishing | Sms met link naar een “bank”, “pakketdienst” of “overheidswebsite” die vraagt om inlog- of bankgegevens | Nooit op links klikken, altijd via de officiële website van de organisatie inloggen |
| Identiteitsfraude | Verzoek om persoonlijke gegevens via onverwachte digitale kanalen | Geef nooit gevoelige gegevens of codes via chat of sms, wees kritisch bij elk verzoek |
Waarom is deze fraude momenteel extra actueel?
Op dit moment is deze vorm van fraude extra actueel doordat oplichters slim inspelen op actuele gebeurtenissen en seizoensdrukte. Tijdens vakantieperiodes zijn veel mensen minder alert: ze zijn druk met reizen, het regelen van geldzaken of bezig met familiebezoek. Criminelen maken daar handig gebruik van door zich bijvoorbeeld voor te doen als een familielid die in het buitenland zit en dringend financiële hulp nodig heeft. Je wordt sneller overrompeld door een emotioneel bericht en geneigd meteen te helpen.
Daarnaast spelen oplichters ook regelmatig in op thema’s als belastingteruggaves en de stijgende pakketdrukte rondom feestdagen en zomermaanden. Ze sturen geloofwaardige sms’jes of WhatsApp-berichten zogenaamd uit naam van een bank of pakketdienst. Omdat zulke situaties herkenbaar en realistisch overkomen, denken veel mensen dat het verzoek echt is.
De politie merkt bovendien dat steeds meer oplichters geavanceerde technieken gebruiken, zoals het nabootsen van profielfoto’s of taalgebruik van bekenden. Dit maakt het moeilijker om nep van echt te onderscheiden. Juist nu, in een periode waarin veel mensen online actief zijn en informatie snel gedeeld wordt, ben je extra kwetsbaar voor deze praktijken. Het blijft daarom belangrijk om altijd extra kritisch te blijven bij onverwachte digitale berichten.
Hoe kun je jezelf en anderen beschermen tegen oplichting?
Om jezelf én anderen te beschermen tegen digitale oplichting, is het belangrijk dat je een aantal simpele maar effectieve stappen volgt. Controleer bij elk onverwacht verzoek om geld of persoonlijke informatie eerst altijd de afzender. Ontvang je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht van een bekend persoon met een nieuw nummer en dringend geldverzoek? Neem dan telefonisch contact op via het oude, vertrouwde nummer voordat je iets overmaakt. Dit voorkomt dat criminelen je in verwarring kunnen brengen.
Daarnaast mag je nooit zomaar klikken op links die je ontvangt via sms of berichtenapps, zeker wanneer ze vragen naar betaalgegevens of inlogcodes. Officiële instanties zullen nooit per chat, sms of e-mail vertrouwelijke informatie eisen. Wees ook voorzichtig met het delen van foto’s van identiteitsbewijzen of bankgegevens – of wie er ook om vraagt. Wanneer je twijfelt aan een bericht, vraag iemand uit je omgeving om mee te kijken. Zo voorkom je impulsieve beslissingen.
Blijf verder alert op signalen zoals foutief taalgebruik, rare tijdstippen waarop berichten binnenkomen of ongebruikelijk dringende verzoeken. Praat regelmatig met ouderen of kwetsbare mensen in je familie of buurt over deze vorm van fraude, zodat zij weten hoe ze risico’s herkennen. Door samen scherp te blijven en verdachte situaties direct te melden, kun je veel problemen voorkomen en help je je omgeving veilig te blijven.
Reacties uit verschillende gemeenten
In verschillende gemeenten delen bewoners hun ervaringen met deze vorm van digitale oplichting. Zo vertelt een inwoner uit Enschede: “Ik werd via WhatsApp benaderd door iemand die zich voordeed als mijn zoon. Het bericht kwam zo geloofwaardig over dat ik even twijfelde, maar gelukkig besloot ik eerst te bellen. Toen bleek het om fraude te gaan.” Zulke verhalen komen de afgelopen maanden steeds vaker voor en laten zien hoe overtuigend criminelen kunnen zijn.
Ook binnen kleine dorpen is men alert geworden na meldingen in de buurtapp. Sommige buren waarschuwen elkaar actief wanneer ze verdachte berichten ontvangen, zodat iedereen in de omgeving beter voorbereid is op mogelijke oplichting. In gemeenten zoals Haarlem wordt tijdens informatiebijeenkomsten extra aandacht besteed aan het herkennen en voorkomen van phishing-berichten. Seniorenverenigingen organiseren bijvoorbeeld workshops waarin praktijkvoorbeelden worden besproken en samen wordt geoefend hoe je verdachte berichten herkent.
De politie en gemeente benadrukken hoe belangrijk het is om ervaringen open te delen en elkaar te informeren. Door samen alert te blijven en laagdrempelig advies te vragen bij twijfel, kun je veel ellende voorkomen. Gemeenten moedigen inwoners aan om bij ieder vermoeden van fraude direct melding te maken – samen zorgen we voor meer veiligheid en bewustzijn rondom dit actuele onderwerp.
Blijf waakzaam en help je omgeving alert te blijven
Het is belangrijk dat je voortdurend waakzaam blijft voor digitale oplichting, want iedere inwoner kan er onverwachts mee te maken krijgen. Let vooral op ongebruikelijke of dringende verzoeken via WhatsApp en sms, zeker als deze afkomstig lijken van bekenden of familieleden. Twijfel je aan de echtheid van een bericht? Neem dan altijd even contact op via het vertrouwde nummer voordat je reageert of geld overmaakt. Zo voorkom je dat je slachtoffer wordt van geraffineerde oplichters.
Niet alleen jezelf beschermen is essentieel: help ook mensen in je omgeving om alert te blijven. Praat met ouderen, buren of kwetsbare familieleden over de signalen van digitale fraude. Deel ervaringen uit je eigen netwerk, zodat iedereen weet waar ze op moeten letten. Samenwerken en open communiceren maakt het moeilijker voor criminelen om toe te slaan. Schroom bovendien niet om verdachte berichten direct bij de politie te melden; jouw melding kan anderen helpen voorkomen dat ze in dezelfde val trappen.
Blijf kritisch als je iets verdachts ontvangt, en moedig anderen aan hetzelfde te doen. Door samen alert te blijven, kunnen we als samenleving veel schade en verdriet voorkomen. Voorkom impulsief handelen, neem rustig de tijd om te controleren en help elkaar waar nodig – zo zorgen we voor een veiligere digitale omgeving voor iedereen.
| Frauderisico | Typisch kenmerk | Wat kun je doen? |
|---|---|---|
| Vriend-in-nood-oplichting | Bericht van “vriend(in)” met dringend geldverzoek via WhatsApp of sms | Check direct de identiteit door terug te bellen of fysiek contact te zoeken |
| Pakketdienst-fraude | Smoes over een pakketje; je moet een kleine betaling doen via een onbekende link | Controleer verzendinformatie altijd rechtstreeks op de officiële website van het bezorgbedrijf |
| Overheidsphishing | E-mail of sms namens “de overheid” over boetes, belastingteruggave of toeslagen | Log alleen in via de officiële portalen, deel nooit gegevens per link uit berichten |
