De Tilburgse scene bloeit steeds verder op. Met de verse verruiming van de sluitingstijden – nog vóór Eindhoven – als kers op de taart. In 2 delen zoomt This Is Our House samen met 5 prominente organisatoren in op het succes. Eerst: een reconstructie. Hoe kwam het feest terug in de stad die jarenlang juist ver van de radar bleef?
Vergeet het veelbesproken winkelrondje. Terwijl die shoptour er nog steeds niet is in de binnenstad van Tilburg, is er zowaar wel een soort van nachtelijk clubrondje ontstaan. Er zijn weekends dat op die route de ene na de andere feestelijke aanbieding lonkt.
Voor de gelegenheid leggen we deze zelfbedachte clubronde maar eens af, samen met 5 vormgevers van de Tilburgse scene die aan de bewuste locaties gekoppeld zijn. En tekenen we ondertussen de verhalen op uit het opbloeiende partycircuit.
Vertrekkend vanuit het 013 van danceprogrammeur Bas Veekens, strijken we voor een eerste interviewsessie neer in Dudok. Het honk van Draaimolen, met Milo van Buijtene aan het roer.
Daar zullen we hem net hebben, in zijn kluskloffie. Hij komt van boven, zíjn ruimte, waar net opgebouwd wordt voor weer een mooie Draaimolen-avond, met Avalon Emerson en Dave Clarke.
Milo oogt relaxed. “Het is alleen nog wachten op het licht. Alles onder controle verder.” Genoeg tijd dus om aan te sluiten en zijn immer gepeperde mening te geven over muziek en het wereldje.
Spoorzone
Straks zullen we op onze clubtoer verder trekken naar de Koepelhal. Temidden van meerdere locaties is de oude NS-kathedraal het meest prominente podium van het Qanvas van Joep van Gorp. Aus Berlin is daar hun paradepaardje qua events.
Daarna door naar Club Smederij, waar Qanvas uiteraard óók resideert. Maar wat nu vooral het terrein is van huisprogrammeur Jeroen Opstelen a.k.a. Ben Penn (De Gin Gin). Een tweede volwaardige club inmiddels in Tilburg – de meeste zuidelijke steden hebben er niet eens één.
Jeroen: “De ambitie is om straks iedere donderdag, vrijdag en zaterdag een avond te hebben. Tot de zomer zitten we nu al vol. Nu is de verhouding nog 20 procent eigen avonden, en 80 extern. De bedoeling is om dat naar 50-50 te trekken.”
Tot slot zakken we af voor een afsluitende interviewsessie met gin-tonics in Gin Fizz. Onder de bezielende leiding van Sam van Nieuwamerongen al meer dan 2 jaar het enige echte clubhuisje van Brabant.
Met al die locaties en key players is meteen veel gezegd over de levendigheid van de Tilburgse scene. Maar nog niet alles uiteraard (zie voetnoot onderaan dit artikel).
Kadance, Zino en The Talk
Lange tijd stond het er alles behalve florissant voor in nachtelijk Tilburg. En was er overdag (festivals) zelfs helemaal niets te beleven.
Dat terwijl Tilburg in de jaren ’90 toch flink meespeelde in de toen nog opgroeiende dancescene. De clubs Kadance en – in zijn eerste leven – Zino waren ieder weekend gevuld met liefhebbers van heinde en verre.
Kadance verkreeg zijn positie door key players als Club Fuck en dj’s als Woozy Bob, Danny en Saskia. Zino uiteraard door zijn heiligdom als afterclub, met dj Francois als architect. Vanuit heel het land stroomden de gabbers op zondagochtend toe naar de club aan de Heuvelring. En daarna naar de parkeerplaats tegenover de ABN Amro, om door te dansen naast hun getunede auto’s met dikke soundsystems.
Dan had je onder meer nog The Talk of the Town, met Bart Thimbles en Marvin als gangmakers. Heel vroeg al belangrijk met new beat. Vasquesz, De Zaak en tal van andere clubs/danscafés.
En uiteraard 013, dat vanuit Noorderligt bouwde aan een sprankelend live en clubprogramma rond elektronische muziek. Underworld, Leftfield traden er op, en avonden als Chesterfield Labelland (met o.a. Carl Cox), Beats & Beyond en Bacardi Batbeats trokken grote zalen vol.
Kindergarten
De meeste van onze genodigde organisatoren zijn van een iets latere generatie, dus kunnen er niet over meepraten. Fotograaf Edwin (van Tilburg-platform 013 Straatjes) straalt echter van oor tot oor bij het terug horen van zoveel nachtelijke weelde. “Man, man, wat een mooie tijd.”
Die bleken dus echter niet voor de eeuwigheid. De clubscene stortte in doordat de Randstad het overnam en er ook meer en meer concurrentie kwam van festivals en incidentele feesten.
Iedereen aan tafel is het erover eens: het was Kindergarten die na jarenlange droogte de kanteling inzette. Met kort daarna Draaimolen.
Volg TIOH op Facebook:
Qua collectieven was het bal toen echt geopend, met onder meer Suburban Disco, Diep, Impload, Vergaan en al die andere party-pacts. Milo: “Zo’n 2,5 à 3 jaar geleden zijn we eens gaan tellen: er waren toen 31 verschillende techno-concepten in Tilburg!”
Hij vervolgt: “Kindergarten heeft de markt hier zeker mee geopend. Een tof concept, toffe uitstraling naar buiten. Maar binnen viel het tegen.”
Voor de muziek waar ik van hield moest ik soms wel 500 kilometer rijden
Niemand van het gezelschap weet precies wat er is voorgevallen waardoor Kindergarten ter ziele is gegaan. Althans, daar lijkt het nu met een jarenlange radiostilte wel op.
Milo vervolgt: “Verder was er in de stad bar weinig activiteit destijds. Zeker niet met muziek waar ik van houd. Daarvoor moest ik soms wel 500 kilometer rijden, naar Time Warp in Mannheim bijvoorbeeld.”
Draaimolen
“Toen heb ik gezegd; ik ga het ook doen. Zelf. Eerst samen met een compagnon. We hebben meteen Dudok vastgelegd als locatie. Natuurlijk zou ik het liefst een plek hebben met een eigen bar. Het scheelt dik tienduizend euro inkomsten. Maar we zitten hier goed.”
Jeroen Opstelten kan er nog niet echt over meepraten, bekent hij. De Draaimolen-avond met Clarke is zijn eerste. “Maar wat ik er van zie, is het heel goed neergezet. Ik ben nu al heel blij dat ze hier zitten.”
Bas Veekens van 013 maakte als import-Nijmegenaar ook pas later kennis met het feest. “Maar ook op afstand was mij al meteen duidelijk dat Draaimolen de meest interessante dingen deed in Tilburg.”
Draaimolen strooit al van meet af aan met imposante line-ups. Sam van Nieuwamerongen, Gin Fizz: “Ik snap nog steeds niet waar ze het van doen. Geen bar-inkomsten dus, wel al die dikke namen.”
Bas: “Promotors van buiten de stad snappen het ook echt niet. Zulke namen met zo’n ticketprijs en zo’n capaciteit?” Hij richt zich tot Milo: “Verbaas je je zelf eigenlijk over die verwondering?”
Ik heb de wildste verhalen gehoord; dat we in de drugshandel zouden zitten enzo
Milo, droogjes: “Nee, maar ik doe het anders. In Dudok boeken we nauwelijks winst, maar met Holy Pink en Draaimolen Festival proberen we wat terug te verdienen.”
“Ik heb ondertussen de wildste verhalen gehoord, dat wij in de drugshandel zouden zitten enzo. Niks van waar. Wel dat ik heel sober leef. Ik draag simpele kleren. Ik houd naast muziek alleen echt heel erg van lekker eten.”
Wat verder de kracht is van Draaimolen, volgens hem? “Onze muzieksmaak en onze hondstrouwe achterban. Als je veel geeft, krijg je ook veel terug. Zo kan het dat er spontaan 20 man mee op staat te bouwen.”
“Die community is ook de reden dat een label als Giegling exclusief naar ons festival komt om een stage te hosten. Verder zorgen we goed voor onze artiesten. We nemen ze mee naar Van Orsouw, of uit eten.”
013 en 00:13
Bas hoort dit stukje Tilburgse artist handling met enige jaloezie aan. “Zulke persoonlijke verzorging is zeker belangrijk tegenwoordig, dat hebben wij binnen 013 ook hoog in het vaandel staan. Maar op een echt persoonlijk level is het in zo’n grote organisatie bijna niet te doen, met doorlopend events.”
En toch: 013 is inmiddels ook flink positie terug aan het winnen. Er werd aansluiting gezocht met zowel lokale collectieven (o.a. Gaande, Future House Music) als grote nationale partijen als Nachtcollege en Pleinvrees. Onder het nieuwe nachtlabel 00:13 én in een fors verbouwde venue wordt de stijgende lijn nu voortgezet.
Bas: “Zeker, er wordt langzaamaan een duidelijke lijn merkbaar. Ik ken de stad nu ook beter, zoiets kost tijd. In het begin ben je ook geneigd veel naar jezelf te kijken, en niet naar anderen.”
Milo: “Dat zal best moeilijk zijn geweest, in het begin.” Joep van Qanvas komt op de bres voor Bas: “Ja, maar mij lijkt dat juist ook mooi, je kunt echt iets opbouwen.”
Kraamkamer
Bas zelf: “Het is dubbel. De positie van een poppodium is radicaal veranderd qua nachtleven. Nu is het vooral samenwerken, in plaats dat je zelf top-down avonden neerzet, zoals vroeger. Maar het is wel onze selectie, vandaar dat we als koepel 00:13 hanteren. Zo kun je toch herkenbaarheid opbouwen.”
“Soms werken we met partijen uit de stad, maar vaak ook van erbuiten. Soms wil je gewoon internationale headliners.”
En er zijn al genoeg hoogtepunten om te koesteren, zegt Bas. “De stijgende lijn met Gaande, de uitverkochte eerste editie van Vunzige Deuntjes en de wederopstanding van Subquake. Of zo’n avond als met Finnebassen, die zetten wij nu zelf weg.”
“De organisatie beweegt ook mee, met dance-dedicated marketing en productie. We zijn nog niet waar we willen zijn, maar zijn zeker op de goede weg.”
We zijn er nog niet bij 013, maar zijn zeker op de goede weg
Milo: “Ik mis bij 013 nu wel het kraamkamer-idee. Dat je als eerste Nathan Fake zag daar. Nieuwe namen, nieuwe talenten. Daar krijg je toch juist subsidie voor, als poppodium? En met het verdwijnen van de tussencapaciteit wordt dat alleen maar lastiger. Als je nu een Batcave had gehad…”
Bas erkent: “Vernieuwing is op dit moment minder makkelijk dan bij een Draaimolen. Maar we hebben de keuze gemaakt om nu een groot poppodium te worden. Op gebied van live muziek maken we daar flink gebruik van, qua dance is het soms lastiger. Het duurt ook lang om vertrouwen terug te winnen.”
Joep: “Ik vind het toch knap van 013. De kiet is helemaal verbouwd, maar blijft een betonnen bak. En iedereen wil een aparte locatie tegenwoordig. In die nieuwe situatie hebben ze blijkbaar toch goede keuzes gemaakt. Met een flinke portie nostalgie ook, bijvoorbeeld. Dat werkt, merken wij ook. Onze avond met Dr. Lektroluv in Club Smederij was in één week uitverkocht.”
Spoorzone
Waarmee het hoog tijd wordt om die kant op te trekken. We drinken onze glazen leeg en fietsen naar het ‘stukje Berlijn van Tilburg’, zoals Joep de Spoorzone graag aanduidt, naar zijn lievelingsstad.
Hij vond het te gek om in eigen stad zo’n early adopter te zijn, en de decennia lang ‘verboden NS-stad’ te ontginnen. “Het was een plek waar in het begin heel veel kon. Echt een creatieve vrijplaats.”
“Een van de eerste feestjes was in 2013 in de Hall of Fame, daar was ik al bij. Toen ben ik er meteen op gesprongen met Aus Berlin en later Machinekamer. Smederij heeft dat proces echt gestimuleerd.”
Milo gooit nog eens een knuppeltje in het hoenderhok: “Een broedplaats is het nu niet meer, de huren zijn flink omhoog gebracht.”
Nu neemt Smederij-programmeur Jeroen de rol van verdediger aan: “Het kraamkamer-idee is iets wat wij zeker wel ambiëren. Kleine partijen die iets leuks of vernieuwends willen, kunnen nog steeds wat doen bij ons hoor. Vincent Koreman’s nieuwe acidfeest is daar een voorbeeld van. Dan doe je wat water bij de wijn.”
Het is niet zo dat wij zomaar binnenlopen bij Smederij
“Maar we hebben wel veel moeten investeren in die vernieuwde club, en er loopt personeel rond. Het is niet zo dat wij zomaar binnenlopen.”
Buiten Milo is de rest van het gezelschap overwegend positief over de ontwikkelingen in Club Smederij. Sam: “Ik denk dat bij het publiek ook wel een positief beeld heerst. Er gebeuren zo veel mooie dingen nu.”
Joep: “Er mag alleen nog wat meer lijn in komen.” Jeroen: “Daar ben ik voor aangenomen. Samen met Erwin Schellekens en de rest van het team gaan we daar het komende jaar aan werken.”
Qanvas
Bij zijn concullega’s oogst de Qanvas-voorman behoorlijk wat lof. Milo: “Joep is het zakelijkst van ons allen.” Bas: “Een echte conceptdenker. Een vernieuwer, iemand die de huidige generatie kan aanspreken. Misschien niet de aller-progressiefste qua programmering, maar heel goed qua vorm.”
Joep zelf: “Van dit gezelschap weet ik het minste van muziek af, dat geef ik ruiterlijk toe. Daarom heb ik ook iemand op programmering gezet.”
Dat deed dus ook Club Smederij zelf, in de persoon van Jeroen Opstelten. Ook de ‘Boogieman van Brabant’, de stijlvolste bekende inwoner van Tilburg, krijgt credits. Met Cabrio, de Gin Gin en zijn eigen optredens heeft hij de vroege zwarte dansmuziek (afro, early house, funk, disco) een stevige plek gegeven.
Bas: “Jeroen miste gewoon echt een sound, en heeft zich daar hard voor gemaakt. Niet in Amsterdam, maar gewoon hier.” Milo: “Hier valt het ook nog echt te sturen. Je ziet al nakomelingen van zijn avonden opduiken, zoals RAWtatouille in RAW. Het zegt echt wat over het aantal mensen dat hij bekend heeft gemaakt met dit genre.”
Jeroen zelf: “Dat is ook vanaf het begin mijn intentie geweest. Ik heb het echt gepredikt. Zwarte muziek is hier gaan leven, zodanig dat er nu zelfs concurrentie komt. Nee, het voelt niet alsof ik daarmee in m’n eigen vingers snijd. Ik ga ook gewoon naar die andere avonden. Maar moet nu wel wat harder werken voor mijn eigen ding.”
Gin Fizz
We zijn ondertussen beland bij het eindstation van ons clubrondje. Onder het genot van een gin tonic, de veelgeprezen (en vaak diep in het glas gekeken) huisdrank, vertelt Sam van Nieuwamerongen over Gin Fizz.
Ook daar is het nog altijd hard werken, maar met trots kan Sam stellen dat hij al 2 jaar bestaat en de enige echte zelfstandige houseclub van Brabant is. Al praat hij zelf nog steeds liever over een bar, met 2 speciale producten: gin-tonic en elektronische dansmuziek.
Milo: “Gin Fizz is een heel toffe plek, maar het is niet echt een club nee.” Bas: “Maar als je het nou over een kraamkamer hebt, dan is Gin Fizz toch wel de plek in Tilburg.”
Sam: “We hebben lang moeten zoeken naar onze plek. Qua programmering vallen wij in een heel ander segment dan de andere partijen hier aan tafel. Wij willen vooral kans geven aan nieuwe mensen, zoals Poko Poko en Julie.”
“Met entreegeld werken we niet. Toch zijn hier soms echt wel knalmomentjes. Als hier de hele steeg vol staat op Roze Maandag, is dat gewoon kicken.”
“En we staan absoluut niet stil in het investeren in het clubgevoel. Zo hebben we reeds een nieuw geluidssysteem aangeschaft en staat een nieuw lichtplan op de planning.”
Hij trekt de vergelijking met de collectieven, maar dan met de approach van een club: “We proberen ook echt een community te vormen hier. We investeren in talent, onder andere met ons eigen label Gin Fizz Recordings.”
“Jazeker, het gebeurt regelmatig dat mensen binnenlopen voor 2 drankjes en dan weer gaan. Ze komen hier niet om hele avond te dansen. Maar de markt is zo veranderd. Als wij de bar niet hadden, met dit mooie product, dan was het klaar geweest. En toch vindt het elkaar heel goed, zo in combinatie met de muziekscene.”
De Tilburgse scene: aanpakkers
Hoewel er soms best concurrentie is en veel dingen intern en gezamenlijk nog veel beter kunnen (zie volgende deel) is het toch frappant dat nu juist in Tilburg zoveel partijen en concepten naast elkaar kunnen bestaan. Waarom is dat?
Volgens Jeroen is de verklaring simpel: “Hoe meer massa in je stad, hoe meer je te bieden moet hebben.” Bas: “Een rijke nacht werkt gewoon aantrekkelijk. Je kunt mensen hier houden. Vooral de wat creatievere.”
Jeroen: “Dit aanbod past ook gewoon echt bij Tilburg. Er zitten hier veel jonge, culturele mensen, veelal door het onderwijsaanbod.” Sam: “Breda en Den Bosch hebben wat dat betreft een heel ander karakter. Het zijn kroegsteden, door hun historische centra.”
Jeroen: “In Den Bosch zit veel meer geld.” Milo: “Daar is het allemaal veel elitairder, en leunt men op subsidie.” Waarmee we volgens hem – en de rest – terug zijn bij de oorspronkelijke housegedachte. “Tilburg, dat zijn harde werkers, aanpakkers. Het is een stad van de DIY-mentaliteit.”
>> Zie ook deel 2 over de Tilburgse scene: heden en toekomst <<
Voetnoot: Dit artikel heeft niet de pretentie om volledig te zijn. Er zijn meerdere partijen actief in de Tilburgse scene, met ook een belangrijke/stimulerende rol. Een aantal van hen is genoemd. De harde dancestijlen zijn echter bijvoorbeeld buiten beschouwing gelaten. Die staan qua muziek en doelgroep meer op zichzelf. Omdat de opbloei van de Tilburgse scene zich vooral aftekent in de mildere stijlen (tech/deep house, techno, etc) is hier de keuze gemaakt om, samen met 5 van de grootste spelers in de lokale scene, daar op in te zoomen.
