Dit najaar is het 30 jaar geleden dat housemuziek (en daarmee dance) doorbrak in Nederland. Dat wordt op het komende Amsterdam Dance Event onder meer gevierd met de release van een nieuw, internationaal boek van onze hoofdredacteur (dat je kunt winnen – zie onderaan). Aan de hand daarvan blikt This Is Our House in deze rubriek terug op de afgelopen decennia. Deze week zoomen we verder in op de jaren ’90, waarin de hardcore er met een massa-impuls voor zorgt dat dance een industrie wordt. Het zuiden ondervindt dat in 1996 onder meer met een veelbesproken editie van Mysteryland op Eindhoven Airport.Â
door Mark Benthem
De gabbertijd zal misschien wel voor altijd de meest spraakmakende en energieke periode uit de historie van de Nederlandse dance zijn. Tot op heden is er hoe dan ook nog nooit een grotere jongerencultuur geweest dan deze.
Hardcore, de snelle, overstuurde housemuziek die vanaf begin jaren ’90 op komt zetten, blijkt zwaar verbroederend. Australian-trainingspakken, bomberjacks en Nike Air Max-schoenen doen de rest.
‘Het leger’, noemt Duncan Stutterheim de gabbers in het boek ‘Dutch Dance‘. Met zijn ID&T (Thunderdome, Mysteryland) was hij een van de architecten van de gabbergekte.
Er werd onterecht een akelig beeld geschetst
Stereotype
Gabbers werden bekend door hun voorliefde voor elektronisch kabaal met keiharde, supersnelle beats. En, naast hun dresscode, door hun manier van dansen. Hakkûh.
Hardcore-fans werden lang niet door iedereen begrepen, getuige de manier hoe ze werden beschreven in de media. Er werd, niet altijd terecht, een akelig beeld geschetst van een cultuur die weliswaar hard ging op harde house, maar waar juist ook veel kameraadschap en liefde in school.
Veelzijdig
De saamhorigheid, de intensiteit van de muziek en de drugs maakten voor tienduizenden jongeren van elk feest een onvergetelijke ervaring. Al was zo’n avond erg veelzijdig, zo erkent ook DJ Paul Elstak in het Algemeen Dagblad in 2015.
“Ik heb gemengde gevoelens als ik beelden terugkijk. Enerzijds veel saamhorigheid, met soortgenoten bij elkaar zijn. Genieten. Aan de andere kant een kille sfeer met veel kale koppen en veel drugs.”
Een invloedrijke bladzijde in de gabber-geschiedenis is de derde editie van Mysteryland, op Eindhoven Airport. Na een succesvolle eerste uitvoering in 1993 was Nederlands langst lopende dancefestival het jaar erop (Maasvlakte) uitgedraaid op een financieel fiasco. In 1995 ging Mysteryland zelfs helemaal niet door.
Organisator ID&T was er in 1996 dus alles aan gelegen om sterk terug te keren. Er werd flink uitgepakt. Op het terrein van het voormalige militaire vliegveld in Eindhoven vond het grootste openlucht dance-event tot dan toe in Nederland plaats, met zo’n 20.000 bezoekers. Er waren optredens van onder meer Gizmo, Buzz Fuzz, Dano, Darkraver, en 3 Steps Ahead.
“De kern van de Nederlandse gabbernatie was zo goed als compleet, met meer dan twintigduizend fanaten”, schreef NRC Handelsblad de week na het evenement. “Waarvan ruim driekwart in karakteristiek gabbertenue: het ‘Aussie’-trainingspak, de Nikes, de dubbele oorbelletjes en het kale hoofd of, in het geval van de gabberina’s, de staart met de opgeschoren nek.”
“Met bussen en treinen waren deze deelgenoten van de enige oorspronkelijke jeugdsubcultuur die Nederland heeft voortgebracht, samengevlokt uit het hele land.”
Volg TIOH op Facebook:
ID&T beleefde samen met die duizenden liefhebbers een succesvolle editie. En toch werd die overschaduwd door slecht nieuws. Een jonge bezoeker overleed, mogelijk door drugsgebruik, aan de gevolgen van een hartstilstand. En dus waren de krantenkoppen weer negatief, zoals gabber altijd zou blijven worstelen met het stigma.
Inmiddels heeft er een verschuiving plaatsgevonden in de industrie der harde stijlen. Door overcommercie ging hardcore eind jaren ’90 over de (kale) kop. Happy hardcore, reclames op nationale televisie en almaar snellere muziek deden veel organisatoren, artiesten en uiteindelijk ook publiek de stroming de rug toekeren.
Hardcore dook terug de ondergrond in. Met hardstyle ontstond vanaf het nieuwe millennium een nieuwe leidende stroming in de stevige stijlen. Minder snel, met meer melodie, wars van commercie. En vrouwvriendelijker.
‘Hardcore never dies’
Terwijl Mysteryland anno 2018 een veelzijdig festival is met óók een hardcore-podium (Thunderdome), staan de harde dancestijlen nu steviger op de kaart dan ooit. Op evenementen als Dominator, Harmony of Hardcore, Intents en Daylight voeren ze de absolute boventoon en zijn tienduizenden fans present.
Hardcore is daarbij weer helemaal terug in een gezonde positie, waarbij het puur draait om de muziek en de verbroedering. Vooral Dominator staat vandaag de dag model voor hét moment van het jaar. Daar kijkt iedereen naar uit die zijn of haar bloed 150 BPM of sneller door zijn aderen heeft stromen. D
e slogan van weleer blijkt dus toch houdbaar: ‘Hardcore never dies!’
30 jaar Dutch Dance: win het boek!
Het boek ‘Dutch Dance – How The Netherlands Took the Lead in Electronic Music Culture’ verschijnt op 16 oktober bij MARY GO WILD. Bestellen (met korting) kan hier.
We geven bij iedere aflevering van deze serie ook een exemplaar weg. Winnen? Deel dan jouw herinnering aan het onderwerp in de comments onder de post op onze Facebook of Instagram, en tag de vriend(en) die erbij betrokken was of waren.
